ΠΕΛΜΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑ
Περπατάτε σωστά ;
Τι είναι το πελματογράφημα;
Γνωρίζατε ότι "διαβάζοντας" το πέλμα σας μαθαίνουμε πληροφορίες για την καθημερινή σας ρουτίνα; Η εξέταση πελματογραφίας μας δίνει όλα τα στοιχεία για το πως κατανέμονται οι πιέσεις στα πέλματά σας τόσο κατά την βάδιση όσο και κατά την στάση. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε είτε να διαγνώσουμε παθήσεις των πελμάτων που ήδη έχουν εκδηλωθεί, είτε να προλάβουμε παθήσεις που το πελματογράφημα μας δείχνει πως υπάρχει προδιάθεση.
Το ανθρώπινο πόδι αποτελείται από 26 οστά, τα οποία σε συνδυασμό με μύες, τένοντες και συνδέσμους, επιτυγχάνουν σταθερότητα και ελαστικότητα σε κάθε σας βήμα. Η κακή κατανομή των πιέσεων που ασκούνται στα πέλματά σας όταν περπατάτε, τρέχετε ή απλά στέκεστε, λειτουργεί επιβαρυντικά τόσο για τα πόδια σας όσο και για όλο το σώμα σας (γόνατα, ισχία, μέση, σπονδυλική στήλη, αυχένας κ.λπ.).
Ο πελματογράφος διαθέτει περισσότερους από 4.000 ψηφιακούς αισθητήρες ώστε να εντοπίζει με ακρίβεια τα σημεία στα οποία κατανέμονται οι πιέσεις στα πέλματά σας κατά το βάδισμα και την στάση καθώς και από την κατανομή του σωματικού σας βάρους.
Όλες οι "πληροφορίες" που λαμβάνονται από τον πελματογράφο, χρησιμοποιούνται για την κατασκευή εξατομικευμένων ορθωτικών πελμάτων που θα ανακατανείμουν τις ασκούμενες πιέσεις, στα σωστά πλέον σημεία ώστε να υπάρχει άμεση αποφόρτιση και σταδιακή ανακούφιση.
Εξατομικευμένα Ορθωτικά Πέλματα
Τα ορθωτικά πέλματα, ευρέως γνωστά ως "πάτοι", αποτελούν πολύτιμο βοήθημα για την αντιμετώπιση ορθοπεδικών προβλημάτων των ποδιών (πλατυποδία, βλαισοπτερνία, γαμψοδακτυλία, «κότσι» και άλλα), τραυματισμούς (διαστρέμματα, τενοντίτιδες του Αχιλλείου), διαβήτη, σκολίωση ή πόνους που οφείλονται σε ορθοστασία.
Τα ορθωτικά πέλματα σχεδιάζονται για να διορθώσουν την υπάρχουσα λανθασμένη κατανομή πιέσεων στα πέλματα, επομένως, απαιτείται ένα εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι τα πόδια να επανεκπαιδευτούν και ο χρήστης να νιώσει ανακούφιση.
Το ανθρώπινο σώμα είναι μια αλυσίδα, ένα σύνολο μυών που λειτουργεί συντονισμένα. Για κάθε μας κίνηση, κινητοποιείται μια ολόκληρη αλυσίδα μυών όπως ακριβώς συμβαίνει και σε μια μηχανή. Έτσι, όταν ένας μυς δεν λειτουργεί σωστά, καταπονούνται οι υπόλοιποι και αργά ή γρήγορα η καταπόνηση εκφράζεται σε κάποιο σημείο του σώματος με την μορφή ενόχλησης ή πόνου. Για παράδειγμα, η πλατυποδία μπορεί να προκαλέσει πόνους στην κνήμη. Η χρήση ορθωτικών πελμάτων μπορεί να προσφέρει ανακούφιση.
Τα ορθωτικά πέλματα είναι εξατομικευμένα και σχεδιάζονται σύμφωνα με τα στοιχεία που θα συλλέξει ο πελματογράφος κατά την εξέταση, ξεχαριστά για κάθε πέλμα (αριστερό, δεξί).
Ας δούμε εν συντομία τις βασικότερες πελματικές παθήσεις:
Η ποδική κάμαρα υποστηρίζει το βάρος του σώματος μεταξύ του προσθίου και του οπισθίου μέρους του ποδιού. H αρχιτεκτονική κατασκευή της είναι τέλεια, εξασφαλίζοντας ότι οι πιέσεις που ασκούνται στο πέλμα, συγκεντρώνονται και στη συνέχεια διαχέονται στα οστά του μηρού και της κνήμης. Η φυσιολογική ποδική κάμαρα είναι πολύ σημαντική καθώς συντελεί στη στήριξη και στην φυσιολογική στάση του σώματος, για την βάδιση, το τρέξιμο και το άλμα. Η ποδική καμάρα αποτελείται από τα οστά που συγκρατούν σφιχτά οι ισχυροί σύνδεσμοι και τα μυϊκά συστήματα.
Κοιλοποδία
Κατά την κοιλοποδία, η καμάρα του ποδιού είναι ιδιαίτερα ψηλή ενώ το πόδι βρίσκεται σε κάμψη προς τα κάτω. Σύμφωνα με μελέτες, η κοιλοποδία προκαλείται λόγω ανισσοροπίας στην λειτουργιά των μυών του άκρου ποδιού και των μυών της γάμπας (γαστροκνήμιας). Η κοιλοποδία διαστρεβλώνει την βιομηχανική του ποδιού, προκαλώντας παραμορφώσεις στο πέλμα, όπως η γαμψοδακτυλία.
Πλατυποδία
Σε αντίθεση με την κοιλοποδία, στην πλατυποδία απουσιάζει η ποδική καμάρα με αποτέλεσμα το πέλμα να εφάπτεται εξ'ολοκλήρου στο έδαφος. Κατά την γέννηση, όλοι οι άνθρωποι έχουν πλατυποδία ενώ η καμάρα ξεκινά να σχηματίζεται εφόσον έχει προηγηθεί ο σχηματισμός των στηρικτικών συνδέσμων και μυών του πέλματος.
Άκανθα Πτέρνας - Πελματιαία Απονευρωσίτιδα
Δύο παθήσεις που η μία είναι αποτέλεσμα της άλλης. Η πελματιαία απονεύρωση είναι μια παχιά, σκληρή, ινώδης συνδετική ταινία η οποία αποτελεί σημαντική στήριξη της καμάρας του ποδιού, κατέχοντας ουσιαστικό ρόλο στην απορρόφηση των κραδασμών και των πιέσεων που ασκούνται στο πόδι κατά την βάδιση, το τρέξιμο ή το άλμα. Η φλεγμονή της πελματιαίας απονεύρωσης έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία μιας μικρή οστικής άκανθας στην πτέρνα, η οποία, αν και είναι ορατή μόνο με ακτινογραφία, ωστόσο προκαλεί έντονο πόνο κυρίως κατά την όρθια στάση και τη βάδιση.
Οι κυριότερες αιτίες που προκαλούν την πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι:
-
Η πολύωρη ορθοστασία η οποία καταπονεί τα πόδια καθώς το βάρος μεταφέρεται εκεί. Ιδιαίτερα όταν τα υποδήματα δεν είναι ανατομικά ώστε να υποστηρίζουν σωστά την ποδική καμάρα, η φλεγμονή δημιουργείται πιο σύντομα.
-
Η αυξημένη βλαισότητα του ποδιού εξαιτίας σφιχτών μυών της γαστροκνημίας.
-
Η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης που συνδέεται άμεσα με αυτήν.
-
Η κοιλοποδία και η πλατυποδία
-
Η έντονη αθλητική δραστηριότητα και οι τραυματισμοί
Βλαισός Μέγας Δάκτυλος (Κότσι)
Ο μέγας βλαισός δάκτυλος, γνωστός ως "κότσι", είναι μία από τις πιο συνηθισμένες δυσμορφίες του άκρου πόδα. Πρόκειται για έναν θύλακα πάνω από την προεξέχουσα κεφαλή του μεγάλου δακτύλου του ποδιού ή πάνω από μία εξόστωση μεταταρσίου δακτύλου, η οποία προκαλεί παραμόρφωση της πρώτης μεταταρσοφαλαγγικής άρθρωσης. Έτσι, το μεγάλο δάκτυλο, προοδευτικά στρέφεται προς τα έξω κάνοντας στροφή γύρω από τον άξονά του, και η κεφαλή του μεταταρσίου προβάλει προς τα έξω. Ταυτόχρονα, ασκείται πίεση στα διπλανά δάκτυλα με αποτέλεσμα το δεύτερο δάκτυλο να βρεθεί πάνω ή κάτω από το μεγάλο δάκτυλο.
Αυτή η παραμόρφωση που δημιουργείται, με την κεφαλή του μεταταρσίου να προβάλει προς τα έξω, συνοδεύεται από θυλακίτιδα, άλλοτε ήπια και άλλοτε έντονη, η οποία επιδεινώνεται από την τριβή στα υποδήματα. Όταν η παραμόρφωση είναι πολύ μεγάλη, υπάρχει διαταραχή στην βάδιση, ενώ η ανεύρεση κατάλληλων υποδημάτων που δεν προκαλούν πόνο, είναι πολύ δύσκολη.
Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση του Μέγα Βλαισού Δακτύλου. Ωστόσο, οι γυναίκες, πιθανότητα εξαιτίας ψηλών και στενών υποδημάτων, εμφανίζουν αυτή την παραμόρφωση σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό απ'ότι οι άντρες.
Ανισοσκελία
Το μήκος των άκρων μας δεν είναι ποτέ το ίδιο. Συνήθως υπάρχει μια μικρή διαφορά η οποία μπορεί να φτάσει έως και 1cm. Όταν η διαφορά αυτή μεταξύ των άκρων είναι μεγαλύτερη από την φυσιολογική απόκλιση, πρόκειται για παθολογική κατάσταση η οποία ονομάζεται ανισοσκελία και διακρίνεται σε δύο βασικούς τύπους:
-
Την ανατομική ανισοσκελία, η οποία προκαλείται όταν τα μηριαία οστά, οι κνήμες και οι περόνες έχουν διαφορετικό μήκος και
-
Την λειτουργική ανισοσκελία, η οποία προκαλείται από παθήσεις των νεύρων, των απαγωγών μυών του ισχίου ή των μηρών.
Η ανισοσκελία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην σπονδυλική στήλη, όπως σκολίωση (εξαιτίας της κλίσης της λεκάνης προς τη μία πλευρά) ή πελματιαία απονευρωσίτιδα (εξαιτίας της άνισης κατανομής του βάρους στο ένα άκρο), ή επιβάρυνση των ισχίων και τροχαντηρίτιδα (εξαιτίας των μεγάλων φορτίσεων στο ισχίο του μακρύτερου άκρου), κ.λπ.
Ραιβοποδία - Βλαισοποδία
Η ραιβοποδία (στραβά πόδια), παρατηρείται από τα κυρτωμένα προς τα έξω πόδια με αποτέλεσμα να εμποδίζουν τα γόνατα να έρθουν σε επαφή και η γάμπα να στρέφεται προς τα μέσα. Η ραιβοποδία είναι συχνά συγγενής πάθηση (εκ γενετής), και άλλες επίκτητη (παράλυση, σπαστικότητα, μετατραυματική). Η ανισορροπία που χαρακτηρίζει τους μύες και τις αρθρώσεις σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα δευτερογενείς αλλιώσεις. Τέτοιες μπορεί να είναι η άκανθα πτέρνας, η πτώση μεταταρσίων, η παραμόρφωση των δακτύλων, η αγκύλωση των δακτύλων και των μεταταρσίων κ.λπ.
Η χαλαρότητα των συνδέσμων μπορεί να οδηγήσει πολλές φορές σε ατυχήματα όπως είναι τα διαστρέμματα κ.λπ.
Τα αίτια της ραιβοποδίας μπορεί να είναι:
-
Γενετικοί παράγοντες
-
Μήκος ποδιού (συμπεριλαμβανομένων των διαφορών μεταξύ του μήκους και του πλάτους του πέλματος.
-
Το σχήμα του τόξου του ποδιού μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο ύπαρξης ραιβοποδίας. Οι άνθρωποι με ψηλές καμάρες είναι πιο επιρρεπείς στην ραιβοποδία σε σχέση με άλλους.
-
Εξωτερικοί παράγοντες
-
Ο λανθασμένος τύπος παπουτσιών (παπούτσια που δεν έχουν σωστή στήριξη της καμάρας μπορεί να οδηγήσουν σε ραιβοποδία και άλλα προβλήματα στα πόδια.
-
Παλιοί τραυματισμοί οι οποίοι ενδέχεται να προκαλέσουν αδυναμία, ευπάθεια και αστάθεια στις αρθρώσεις και στους μαλακούς ιστούς του σώματος. Οι πάσχοντες από αχίλλεια τενοντίτιδα είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στον κίνδυνο της ραιβοποδίας.
-
Έλλειψη άσκησης κυρίως σε περίοδο ανάπτυξης
-
Συνεχόμενη πίεση πάνω σε σκληρές επιφάνειες
-
Περιορισμένο εύρος κίνησης για μεγάλο χρονικό διάστημα
-
Δυσκαμψία λόγω γήρανσης ή αρθρίτιδας
-
Υπερβολική ή λανθασμένη άσκηση
Οι ασθενείς που υποφέρουν από βαριά μορφή ραιβοποδίας διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε ανάπτυξη συμπτωμάτων όπως:
Πόνοι στους αστραγάλους και τα γόνατα
Σύνδρομο λαγονοκνημιαίας ταινίας
Πόνοι στην πτέρνα
Πελματιαία απονευρωσίτιδα
Κάλλους ή κότσι στο εξωτερικό άκρο του ποδιού
Παραμορφώσεις στα δάκτυλα
Πελματοειδής περιτονίτιδα
Shin Splints
Κατάγματα καταπόνησης στα πόδια και στα πέλματα
Ουδέτερος Πρηνισμός - Υπερπρηνισμός -
Υποπρηνισμός
Ουδέτερος πρηνισμός: Η φυσική, ελαφριά περιστροφή του ποδιού προς τα μέσα, αμέσως μόλις το εξωτερικό μέρος της φτέρνας πατήσει το έδαφος. Όταν περπατάτε ή τρέχετε, βοηθά στη μείωση της πρόσκρουσης της πρώτης επαφής και απορροφά τους κραδασμούς, απαλλάσσοντας γόνατο και αρθρώσεις από υπερβολική πίεση. Ουδέτερος πρηνισμός παρατηρείται, κατά κανόνα, στα άτομα με κανονικά πόδια, των οποίων τα παπούτσια φθείρονται στο κεντρικό μέρος της σόλας, μπροστά και πίσω.
Υπερπρηνισμός: Το πόδι στρέφεται προς το εσωτερικό σε υπερβολικό βαθμό ή σε στιγμή που δεν πρέπει. Είναι κοινό χαρακτηριστικό αρκετών δρομέων και θέτει σε κίνδυνο ισχίο και γόνατα. Συχνά, υπερπρηνισμό εμφανίζουν άτομα με επίπεδα πόδια. Τα παπούτσια σε αυτές τις περιπτώσεις παρουσιάζουν επιπλέον φθορά στην εσωτερική πλευρά της φτέρνας και κάτω από το μεγάλο δάχτυλο
Υποπρηνισμός (ή υπτιασμός): Το εξωτερικό της φτέρνας εφάπτεται υπό μεγαλύτερη από το κανονικό γωνία στο έδαφος και το πόδι δεν στρέφεται αρκετά προς τα μέσα ή στρέφεται προς τα έξω, με αποτέλεσμα να μην απορροφούνται σε ικανοποιητικό βαθμό οι κραδασμοί. Συνήθως, παρατηρείται σε άτομα με πόδια με μεγάλη καμάρα. Όσοι εμφανίζουν υποπρηνισμό είναι πιθανόν να έχουν παπούτσια με αυξημένη φθορά στο εξωτερικό της φτέρνας.
Μεταταρσαλγία & Νεύρωμα Morton
Η μεταταρσαλγία είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια επώδυνη κατάσταση στην περιοχή του μεταταρσίου του ποδιού (συχνά αναφέρεται ως «σφαίρα του ποδιού»). Ο πόνος που σχετίζεται με τη μεταταρσαλγία εμφανίζεται συχνά κάτω από τις κεφαλές του 2ου, 3ου ή 4ου μεταταρσίου.
Η διαφορική διάγνωση της μεταταρσαλγίας είναι το Mortons Neuroma (Νεύρωμα Μόρτον) που εμφανίζει πιο εντοπισμένο πόνο καθώς το μεσοδακτύλιο νεύρο είναι παγιδευμένο μεταξύ των μεταταρσίων κεφαλών. Το Mortons Neuroma μπορεί επίσης να είναι εξαιρετικά επώδυνο.
Μια από τις αιτίες της μεταταρσαλγίας και του νευρώματος Morton είναι ο υπερβολικός πρηνισμός. Ο υπερβολικός πρηνισμός μπορεί με την πάροδο του χρόνου να προκαλέσει αποδυνάμωση των δομών των μαλακών ιστών με αποτέλεσμα την χαλάρωση των συνδέσμων και μερικές φορές την φθορά των μυών. Εξαιτίας του πρηνισμού, τα μετατάρσια κάμπτονται και γυρίζουν με αποτέλεσμα να ασκούνται πιέσεις στην δομή του μπροστινού μέρους του ποδιού και κατά συνέπεια, απώλεια του εγκάρσιου τόξου, προκαλώντας πόνο.
Η μεταταρσαλγία χαρακτηρίζεται συχνότερα από αίσθημα καψίματος και πόνο στην μπάλα του ποδιού. Μερικοί ασθενείς περιγράφουν τον πόνο σαν βάδισμα επάνω σε πέτρα.
Αυτή η κατάσταση συχνά περιορίζει την κινητικότητα του ασθενούς ή το χρονικό διάστημα που μπορεί να στέκεται ή να περπατά, λόγω του έντονου πόνου και της δυσφορίας που βιώνει. Το νεύρωμα Morton, γενικά, εμφανίζει πιο εντοπισμένο πόνο, στο σημείο της πρόσκρουσης του νεύρου. Είναι αποτέλεσμα παρατεταμένης συμπίεσης του μεσοδακτύλου νεύρου (συνήθως μεταξύ του τρίτου και του τέταρτου δακτύλου), προκαλώντας ερεθισμό και πιθανώς διόγκωση του νεύρου. Οι πάσχοντες συχνά αισθάνονται μούδιασμα και πόνο στην περιοχή.